Džejms Mosman, profesor američkog univerziteta Braun, i Alan Pejsi sa univerziteta u Šefildu dugo su se sretali sa jednim neobičnim fenomenom. Među muškarcima koji su dolazili na testiranje plodnosti, kod jedne grupe su primećeni izraženi problemi sa proizvodnjom sperme.
Profesori su uočili još nešto: kod ovih muškaraca su polni organi bili manje veličine od proseka. Paradoksalno, svi su po izgledu bili veoma fizički razvijeni i mišićavi. Bilo im je zajedničko i to što su se profesionalno ili rekreativno bavili bodibildingom, odnosno sportovima koji su zahtevali pojačanu fizičku snagu.
Ispostavilo se i da su ovim muškarcima, kako bi brže izgradili mišiće, pomagali anabolički steroidi. Po izgledu su to bili atraktivni, „mačo“ muškarci, ali su testovi plodnosti bez izuzetka potrvdili da u njihovom ejakulatu nije bilo spermatozoida.
Pretnje koje kriju čarobne sintetičke pilule
Steroidi su sintetički derivati testosterona koji oponašaju delovanje muškog hormona i jačaju sintezu proteina u ćelijama. Zbog toga dolazi do ubrzanog rasta ćelijskog tkiva u mišićima.
Nevolja je u tome što steroidi na taj način „varaju“ hipofizu koja signalizira veću proizvodnju testosterona. Naučnici objašnjavaju da zbog toga dolazi do prestanka lučenja folikulostimulirajućeg (FSH) i luteinizirajućeg (LH) hormona, koji su ključni za proizvodnju sperme.
Stručnjaci su tako došli do zaključka da redovno uzimanje steroida čini više štete nego koristi. U početku kod muškaraca zaista dolazi do željenih promena: mišićna masa se povećava, libido je pojačan, prestaje gubitak kose, dok atraktivan izgled pojačava samopouzdanje i osećaj muževnosti.
Sve ove promene nastaju zbog toga što steroidi menjaju način na koji se testosteron metabolizuje u telu. Međutim, tokom dužeg perioda dolazi do kontraefekta – iako su i dalje fizički snažni, kod ovih muškaraca se potpuno gubi reproduktivna sposobnost. Štaviše, naučnici su primetili i da se veličina njihovih polnih organa doslovno smanjuje. Usled toga dolazi i do smanjenog libida i niske proizvodnje spermatozoida, kao i problema sa prostatom i erektilne disfunkcije.
Profesori Mosman i Pejs prvi su opisali ovaj fenomen u stručnoj literaturi. Po njima je on nazvan Mosman-Pejsov paradoks. Stručnjaci zaključuju da isti efekat uzrokuju i lekovi za sprečavanje opadanja kose, dok je kod 90% muškaraca koji su uzimali neku vrstu steroida utvrđen sterilitet.
Osim što na duže staze uzrokuju impotenciju, steroidi mogu imati i ozbiljne posledice po zdravlje. Njihovo dugotrajno korišćenje povećava krvni pritisak i nivo holesterola u krvi. Pojava akni, gubitak kose i pojačana maljavost takođe spadaju u propratne efekte, dok uzimanje steroida u velikim količinama može dovesti i do otkazivanja bubrega i jetre, pa čak i do zastoja srca.