Nikola Parker, 53-godišnja menadžerka iz Engleske, otkrila je početkom prošle godine da ima rak jednjaka. Srećom, tumor koji se inače otkriva u trećem ili četvrtom stadijumu, kod nje je otkriven u drugom.
Pre nego što su lekari mogli da je upute na operaciju, Parkerovoj je bila neophodna hemioterapija. Međutim, rak jednjaka, od kojeg samo u Engleskoj godišnje oboli više od 9.000 ljudi, pokazao se kao prilično otporan na ovaj tretman.
To nije dovelo u pitanje samo Nikolinu operaciju, već i izlečenje. Ali, nedavno je grupa naučnika, predvođena profesorom Timom Andervudom, inače gastroenterologom i hirurgom, objavila interesantnu studiju. Naime, efekat hemioterapije kod pacijenata sa rakom jednjaka mogli bi da pojačaju sastojci lekova za potenciju.
Studija je otkrila da PDE5 inhibitori (u koje spadaju tadalafil, vardenafil i sildenafil), osim što se koriste u lečenju erektilne disfunkcije, deluju na ćelije zvane fibroblasti povezani sa karcinomom (CAF). Kod pacijenata sa rakom jednjaka podvrgnutim hemioterapiji, PDE5 inhbitori bi mogli da povećaju šanse za uništavanje ćelija tumora.
Iako rak jednjaka ne spada u česte bolesti, šanse za izlečenje su i dalje manje nego kod ostalih tumora. Jedan od razloga za to je upravo otpornost na hemioterapiju, na šta utiču ćelije u neposrednom okruženji tumora, među kojima su i CAF, odnosno fibroblasti.
Ove ćelije se ponašaju kao „zaštitni omotač“ oko tumora, čime dodatno pospešuju njegov rast. Da bi pronašli način da ih zaustave, profesor Andervud i njegovi saradnici sa Univerziteta u Sautemptonu su detaljnije proučili na koji način fibroblasti „štite“ tumor od hemioterapije.
Za razliku od zdravog tkiva jednjaka, u tkivu zahvaćenom tumorom postoje viši nivoi PDE5 – enzima koji se inače nalazi u krvnim sudovima. PDE5 enzim je pronađen u fibroblastima oko tumora, zbog čega su naučnici prisustvo ovog enzima povezali sa višom stopom smrtnosti. Sudeći po tome, rešenje bi bilo da se tokom lečenja karcinoma jednjaka smanji i nivo enzima PDE5.
U daljim testiranjima, istraživači su primetili da PDE5 inhibitori mogu potisnuti aktivnost PDE5 enzima. PDE5 inhibitor su zatim testirali u kombinaciji sa standardnom hemioterapijom, i to najpre na uzorcima ćelija raka jednjaka iz tkiva pacijenata koji su imali slab odgovor na terapiju.
Osim što je hemioterapija u kombinaciji sa PDE5 inhibitorima smanjila tumore, testiranje na miševima je pokazalo da ovaj tretman nije imao neželjenih nuspojava. Prema tome, dodatna prednost inhibitora PDE5 je u tome što su već dokazani kao bezbedni. Kada je reč o lečenju ED, rezultati su kod velikog broja muškaraca pozitivni, ali je malo verovatno da bi PDE5 inhibitori kod pacijenata u fazi oporavka od tumora izazvali erekciju bez odgovarajuće stimulacije.
Nakon pozitivnih rezultata prve faze testiranja, na redu je kliničko ispitivanje kombinacije PDE5 inhibitora i hemioterapije kod pacijenata sa uznapredovalom fazom karcinoma. Ukoliko se testiranje pokaže uspešnim, moglo bi pomoći značajnom broju obolelih i otvoriti mogućnost ka upotrebi PDE5 inhibitora kod drugih tipova karcinoma. Kod pacijenata kao što je 53-godišnja Nikol Parker, to bi napokon značilo i veću šansu za izlečenje.